Alemdar Mustafa Paşa'nın Yedikule'den getirilen mezarı

Bir dönemin tarihini içinde barındıran cami

Gülhane Parkı’nın karşısında bulunan Zeynep Sultan Cami, sıradan bir cami değil. İçinde birçok hikaye barındıran bir cami. Sultan 2. Mahmut Vaka-i Hayriye yani yeniçerilerin kaldırılma kararını burada verdi ve divanı burada topladı. Bu camide Sultan 2.Mahmutun tuğrasının olmasının sebebi budur. Ayrıca buranın haziresinde bulunan Alemdar Mustafa Paşa mezarı da buraya sonradan getirilmiştir. Zira Sultan 2. Mahmut’u tahta çıkarılmasına sağlayan bu uğurda kendi oturduğu konağı havaya uçurarak çapulculara teslim olmamıştır. İşte caminin ve Alemdar Mustafa Paşa’nın hikayesi:
ÖNCE SEBİL SONRA ZEYNEP SULTANIN TÜRBESİ YIKILDI
Zeynep Sultan Cami, Sultan III. Ahmed’in kızı Zeyneb Sultan tarafından yaptırılmış ve XIX. asırda külliye sınırları içerisine bir medrese ilâve edilmişti. Mimar Mehmed Tâhir Ağa’nın inşa ettiği külliye yapılarından sebil 1871’de atlı tramvay yolu çalışmaları neticesinde ortadan kaldırılmıştır. Sebilin yerine, IV. Vakıf Hanı inşaatı sırasında Eminönü Hamidiye Külliyesi’nin parçası ve yine Mimar Tâhir Ağa’nın eseri olan 1191 (1777) tarihli sebil ve çeşme buraya nakledilmiştir. Şimdi ise büfe olarak kullanılmaktadır. Ayrıca 1912 yılında yapılan istimlâk çalışmaları neticesinde türbesi yıkılan Zeynep Sultan’ın naaşı, câminin bodrumunda 1950 yılına kadar kalmıştır. 1950’de dönemin vakıflar idâresi tarafından Zeynep Sultan’ın naaşı bugünkü yerine defnedilmiştir. Câminin bodrumu ise 1983 yılında restore edilmiş, şu an hâlen ibâdete açık durumdadır. III. Selim’in sadrâzamlarından Zeynep Sultan ile evli olan Melek Mehmed Paşa’nın kabri de câminin hazîresinde yer almaktadır.

Fotoğraftaki mezarlar; Zeynep Sultan, eşi Melek Mehmet Paşa ve Alemdar Mustafa Paşa’ya aittir

ALEMDAR MUSTAFA PAŞA NİYE BURAYA GETİRİLDİ?

Hazîresinde Alemdar Mustafa Paşa’nın mezarı bulunmaktadır. Yeniçeri isyânını bastırmak için İstanbul’a gelen Alemdar Mustafa Paşa tahta II. Mahmut’u çıkarmış, kendisi de sadrâzamı olmuştur. Ancak bir süre sonra yeniçeriler tekrar ayaklanıp Alemdar Mustafa Paşa’nın evini kuşatmış, paşa da kendisiyle birlikte evini havaya uçurmuştur. Cesedi yeniçeriler tarafından Yedikule Zindanları’na atılmıştır. 1900 yılında İkinci Meşrutiyet ile birlikte,  İstanbul’da ilk istimlâk çalışması sırasında naaşı bir tören düzenlenerek Zeynep Sultan Camii’nin avlusuna defnedilmiştir. Câminin bahçesine bir sıbyan mektebi yapılmış ve Alemdar Mustafa Paşa’nın ismi verilmiştir. Buraya defnedilme sebebi ise Alemdar  Mustafa Paşa’nın patlattığı konağın da buraya yakın olmasından dolayıdır.

Hazîre caminin batı tarafında yer almış, doğu tarafındaki bahçeye de sonradan üç adet mezar ilâve edilmiş, son çalışmalarda mezar sayısı 113 olarak tespit edilmiştir. Hazîrede Zeyneb Sultan’ın türbesinden nakledilen mezarı, kocası Sadrazam Melek Mehmed Paşa ve 1911’de Yedikule surları yanından nakledilen Alemdar Mustafa Paşa’nın mezar taşları yanında Zeyneb Sultan’ın akraba ve ahfadı ile birçok saray vazifelisinin kabri bulunmaktadır.

SURGÜNE GÖNDERİLMEYEN TEK DAMAT
Zeynep Sultan’nın eşi Damat Melek Ahmet Paşa, emekliğini isteyip azledilince adet olduğu üzere sürgüne gönderilmesi gerekirken halk tarafından çok sevildiği ve güler yüzlü oluşundan dolayı melek lakabı olduğu için sürgüne gönderilmemiştir. Ölünceye kadar konağında yaşamış vefat edince de buraya defnedilmiştir.


Kaynak: https://islamansiklopedisi. org.tr/alemdar-mustafa-pasa

https://tr.wikipedia.org/wiki/Alemdar_Mustafa_Pa%C5%9Fa

 

https://www.turanakinci.com/portfolio-view/gulhane-zeynep-sultan-camii/Fahri Sarrafoğlu