İstanbul’un bostanları enerji kaynağı oldu

SARNIÇ MI? HİPODROM MU? YOKSA ASKERİ GARNİZON MUYDU?
İstanbul Fatih İlçesinde bulunan Çukurbostan adıyla anılan iki güzel mekanımız var. Şimdilerde Fatih Belediyesi tarafından çok güzel temizlenip, İstanbulluların hizmetine sunulmuş parklar bunlar. Bizler bugüne kadar her ne kadar “sarnıç” olarak bilsek de araştırma yapınca aslında sarnıç olmadığını askeri garnizon ve hipodrom olarak kullanıldığını da görüyoruz.  Her ne olarak kullanılsa da bugün çok faydalı bir amaç için kullanılıyor. Emekleri geçen herkese teşekkürler. Ama tarihini de merak edenlere işte kısa bilgiler şöyle:

SARNIÇ OLARAK DEĞİL ASKERİ YERLEŞİM
A
spar Bizans’ta ünlü bir komutandı. Onun desteğiyle 457 yılında 1.Leon’u imparator olmuştu. Birkaç yıl sonra da (459) şu an Fatih’in Çarşamba semtinde bulunan Yavuz Selim Cami’nin önündeki bölgeye geniş bir çukur açtırmış, etrafını tuğlalarla ördürterek bir sarnıç yaptırmıştı. Oldukça da büyüktü yaptırdığı sarnıç. 152 metre genişliği 152 metre uzunluğu 11 metrede derinliği vardı. Ama aradan çok bir süre geçmeden imparator olmasını sağladığı 1.Leon tarafından 471 yılında idam edildi ve yaptırdığı bu sarnıç kaldı.

OSMANLI DÖNEMİNDE BURADA BİR MAHALLE VARDI
Kaynaklarımıza göre 1940’lı yıllara kadar  içinde ahşap evlerin, bir de mescittin bulunduğu bir bostandı Çukurbostan. 1950’li yıllarda mesciti de ahşap binaları da yıkıldı. Betonarme binalar yapıldı. Ama hala Çukurbostan, bostan kimliğini koruyordu. 1985’te de komple istimlak edilerek içindeki bütün yapılar yıkıldı. 1500 yıllık Bizans sarnıcı  “mahalle pazarı”  yapılacaktı. Altına betonu döktüler, pazarı yaptılar. Ama bir sorun vardı. Pazarcılar bulundukları pazarı terkedip buraya gelmek istemediler ve gelmediler de. Bir müddet kurban bayramı öncesinde küçük ve büyükbaş hayvanların satıldığı yer olarak da kullanıldı. Şimdiyse, bir kısmı basketbol sahası, bir kısmı park, büyükçe bir kısmı da otopark olarak kullanılıyor.

YABANCI ARAŞTIRMACILARIN GÖRÜŞÜ
Avusturyalı arkeolog josef strzygowski’nin 1893 yılında ortaya attığı iddiaya göre ve Yeditepe üniversitesi öğretim elemanı Ali Kartal’ın bölgede yaptığı bir keşfin sonuçlarına göre, bugüne kadar sarnıç sanılan bu tesisler aslında geç roma dönemine ait birer askeri kışlaydı. Kartal’a göre, bu kışlalarda barınan askerler Doğu Roma İmparatorluğu’nun başkenti olarak ilan edilen Konstantinopolis’i kuşatan surların ve şehrin en önemli yapılarının inşasıydı.

FINDIKZADE ÇUKURBOSTANI
Günümüzde Fatih İlçesi, Seyit Ömer Mahallesi sınırları içerisinde bulunan, Cevdet Paşa Caddesi, Köprülüzade Sokak, Ziya Gökalp Sokak, Sırrı Paşa Sokak tarafından çevrili bir alanda bulunan sarnıç Hagios Mokios Sarnıcıdır.  İstanbul’un Fatih ilçesinde, Altımermer semtinde bulunan bir Bizans sarnıcı Yerebatan ve Binbirdirek sarnıçlarından sonra İstanbul’un en büyük üçüncü su havuzudur. İmparator I. Anastasius tarafından yaptırılmıştır. Vakti zamanında bostan olarak sebze yetiştiriciliği yapılan yerde aynı süreçte gecekondular ve bir kuyu bulunan sarnıcın içine daha sonra eğitim için konulmuş atölyeler için iki ve üç katlı yapılar vardı.

Kaynak: https://bizansconstantin.wordpress.com/2014/10/16/aspar-sarnici-xerokopion/

https://bizansconstantin.wordpress.com/2014/11/05/hagios-mokios-sarnici-altimermer-cukurbostani/

http://ozhanozturk.com/2017/09/01/altimermer/

http://ozhanozturk.com/2017/09/03/istanbul-sarniclari-konstantinopolisin-su-depolari/