DARÜLACEZEYE NE KADAR TANIYORUZ?
Hepimizin yolu bir kere bile olsa Okmeydanı’ndan geçmiştir. Hele İstanbul’da olup da metrobüse binenler mutlaka Darülaceze Durağını görürler. Peki, hiç düşündük mü, burası nasıl kuruldu. Kimler geldi-geçti, burada kaç kişi kalıyor, neden kuruldu? Ve şu soruyu da soralım. Darülaceze kuruluna kadar İstanbul’da böyle bir kurum yok muydu? Sahi yok muydu? Nasıl yani İstanbul’da ihtiyarlar sokakta mı kalıyordu? Elbette hayır! İşte detaylar:
SAVAŞ SONRASI DİLENEN İNSANLARA YURT OLDU
İstanbul’a Suriye’den gelen ilk göçmen kafilesini hatırlıyor musunuz? Taksim’de –Fatih’te sokakta –parklarda kalıyorlardı. Birçoğu zor durumda olduğu için kadın-çocuk, ihtiyar dilencilik yapıyordu. İşte İstanbul böyle bir durumu yüz yıl önce de yaşamıştı. Darülaceze’nin kuruluş süreci 1877 Osmanlı-Rus Savaşı’na kadar uzanmaktadır. Bu savaşın ardından, göçler başlamış 1877-79 arasında İstanbul’a dört yüz bine yakın göçmen gelmiştir. Sokaklarda evsiz, barksız, hasta, kimsesiz çocuk ve dilenciler artmıştır. Padişahı II. Abdülhamid Han, bu durumu bir nebze olsun hafifletmek için bir Darülaceze kurulmasını ferman ile emir buyurmuştur. Bunun üzerine Darülaceze’nin Okmeydanı’nda inşasına başlanması Padişahın 25 Mart 1306 (6 Nisan 1890) tarihli fermanı ile emir buyrulmuş ve bu ferman 30 Mart 1306 (11 Nisan 1890) tarihli Resmî Tebliğ ile yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
SULTAN ABDULHAMİT HAN KENDİ ÖZEL EŞYALARINI BAĞIŞLIYOR
Sultan Abdülhamid Han, Darülaceze’nin kuruluş masraflarını karşılamak üzere 7.000 altın lira kıymetindeki birçok özel eşyasını (havlu takımı, yatak takımı, çarşaflar, fincan takımları, masalar, kalem takımı vb. hediye etmiş, 10.000 altın lira da nakit olarak bağışlamıştır. Ayrıca yardım kampanyası düzenlenmiş, geniş bir katılım sağlanmış ve toplanan teberrularla 50.000 altın lira toplanmıştır. Böylelikle temin edilen inşaat parası ile 6 Ekim 1892 tarihinde 21 koyun kesilerek Darülaceze’nin temeli atılmış ve Sultan Abdülhamid Han’ın cülusunun sene-i devriyesi olan 19 Ağustos 1895 tarihinde binaların inşaatı tamamlanarak fotoğraflardan oluşan iki albümle birlikte anahtarları Sultan Abdülhamid Han’a teslim edilmiştir. Darülaceze’nin resmî açılışı 31 Ocak 1896 tarihinde yapılmıştır.
BİRÇOK ÜLKEDEN DE YARDIM GELDİ AMA BİR ŞARTLA!
Başta Almanya olmak üzere birçok ülkeden Darülacezenin inşası sırasında yardım geldi. Konserler verildi. Ama yardımların ilk başında da hep 2.Abdülhamid Han vardı. Peki, yurt içi ve yurtdışından yardımlar yapılırken başıboş muydu hayır, tek tek bizzat Abdülhamit Han’ın onayından geçtikten sonra kabul ediliyordu.
ÜÇ DİNİN İBADETHANESİ VAR
Yapıldığı tarihten bu yana 122 yıl geçti. Hiç merak ettik mi bugüne kadar kaç kişi kaldı acaba burada? İşte onun da cevapları: Dünyanın herhangi bir yerinde üç Semavi dinin mabedinin olduğu bundan 122 yıl önce böyle bir yer yok bizim bildiğimiz. 122 yıl geçmesine karşın hala o özelliğini muhafaza ediyor ve o günden bu yana hizmet vermeye devam ediyor. Bu müessesede bugüne kadar yaklaşık 100 bin insan hizmet görmüş ve bunun 30 bini de çocuk. Şimdi de Darülaceze’de kalan 506 misafir var.
SORU: DARÜLACEDEN ÖNCE YAŞLILARA KİM BAKIYORDU?
Sakın yanlış anlaşılmasın Darülaceze yapılana kadar bizim yaşlılarımız, yetimlerimiz, hastalarımız sokaklarda kalıyordu. Elbette hayır ! O devrin İstanbul’unda tekkeler, zaviyelerin yapmış olduğu ek binalarda bu yardımlar hiçbir din ayırımı gözetilmeden de yapılmaya devam ediyordu. İmarethaneler, hastaneler, şifahaneleri ve bakım evleri de her mahallede vardı. Ayrıca “mahallat vakıfları” denilen vakıflarda kendi mahallesindeki yaşlı ve kimsesizleri gözetip koruyordu.
Kaynak: https://dergipark.org.tr/download/article-file/346532
https://www.darulaceze.gov.tr/