Online Telefon kartı müzesi

Bu müze başka müze…
 Dünyada 2 milyondan fazla olan telefon kartı koleksiyonerin bir tanesi de Türkiye’de 

Röportaj: Fahri Sarrafoğlu

Dünyada 2 milyonun üstünde telefon kartı koleksiyoneri olduğun biliyor musunuz?  İzzet Kırbaş’da bunlar arasında Telefon kartları toplamaya başlaması, 1991 yılında İsviçre’ye yaptığı bir seyahat sırasında telefon etmek amacı ile aldığı kartın üzerindeki resimleri ilginç bulması ve tamamen kullandığı bu kartı atmayarak evde çekmecelerinden birine terk etmesiyle başlamış. 1998 yılından itibaren ise, bu konu ile ilgili binlerce koleksiyoncu olduğunu görerek, yurtdışından bu kişilerle, çeşitli mesaj listeleriyle temas kurmaya başlamış. Şu anda koleksiyonundaki kart sayısı 6000’e ulaşmış. Koleksiyonuna henüz dâhil edemediği bir Netaş chip kartının bugünkü piyasa değerinin 600 – 700 Euro civarında olduğunu belirtiyor İzzet Bey. Kendisiyle yaptığımız söyleşinin ayrıntıları şöyle:

Sizi tanıyabilir miyiz?

Adım İzzet Kırbaş. 1958 Zonguldak doğumluyum, Elektrik Mühendisiyim. Emekliyim ve halen Siemens firması I&C-BT bölümünde haftada 3 gün danışman olarak çalışıyorum.
 Neden böyle bir koleksiyon yapma düşüncesi aklınıza geldi?
Önceden beri kredi kartları, banka ve mağaza kartlarına bir ilgim olmuştur. Sanırım beni çeken özelliklerinden biri, hepsinin aynı standart ölçüde, ancak üzerlerinde çok çeşitli tasarımlar olması idi. Ülkemizde, ilk olarak Eylül 1986 yılında ankesörlü telefonlarda jeton yerine telefon kartı kullanılmaya başlanmıştı. İlk kartlar serigraf baskılı, parlak yaldız boyalı düz sarı ve yeşil renklerden oluşan ve İsviçre’de imal edilen L&G firmasına ait optik kartlardı. Üzerlerinde çekici bir resim olmamasına rağmen, biraz da mesleğim ile ilgili bir konu olduğu için ilgimi çekmişler ve satın alıp kullanmaya başlamıştım. Ülkemizde, o yıllarda cep telefonunun olmadığınız düşünürseniz, gidilen tatillerde, iş seyahatlerinde firmanızı, evinizi, akrabalarınızı aramak için mutlaka bir ankesörlü telefona ve kullanacağınız jeton veya karta ihtiyacınız vardı. İlk örnekleri satın almama ve kullanmama rağmen, biten kartların sanırım üzerlerinde çekici hiçbir resim vs. olmamasından dolayı saklamamış ve çöpe atmıştım.

 

Sonra bu alışkanlık nasıl başladı?

Sonraları, 1991 yılında İsviçre’ye yaptığım bir iş gezisinde evi aramak için satın aldığım telefon kartının üzerindeki çok çekici reklamı görünce kullandığım kartı atamadım, kullandığım diğer farklı kartlar ile birlikte yanımda getirdim ve evde bir çekmece içerisinde unutulmaya terk ettim. Ta ki 1998 yılına gelene kadar… Bir gün çekmeceyi karıştırırken, dipte kalmış bu kartlar yine karşıma çıktı. Araştırmaya başladım. İnternet kullanımı da 1998 yılında Türkiye’de hayli yayılmıştı ve yurtdışında birçok koleksiyonerin veya koleksiyon gruplarının web sayfalarına ulaşmak, bu gruplar vasıtası ile kart takası yapmak mümkündü. Bu heves ile bir Fransız koleksiyonere yazarak kendisi ile kart değişmek istediğimi bildirdim. Gelen yanıtta, elbette değişebileceğini, kendisine Türkiye’de yayınlanan kartlar ile ilgili bir web sitesi linki veya online katalog linki gönderir isem buraya bakarak istediği kartları seçebileceğini söyledi.

Ve böylece sizde koleksiyoner mi oldunuz?

Ancak bir sorun vardı. Böyle bir Türk sitesi veya linki veya çıkmış telefon kartları hakkında bir arşiv veya liste veya başka bir bilgi yoktu ki… Hal böyle olunca bu Fransız koleksiyoner özür dileyerek bu şartlar altında kartları görmeden veya resimlerini kontrol edemeden bir değişim yapamayacağını bildirdi… Ama bu reddedilme, bana çok koymuştu… O günden başlayarak, Beyazıt Sahaflar Çarşısı arkasında telefon kartı alım satımı yapan kişilerden topladığım bilgiler ile bir katalog ve online web sayfası oluşturmaya başladım (http://www.turkcards.com ). Elbette satışı yapılabilecek miktar, baskı yapılabilecek minimum miktarın çok çok altında olduğu için o yıllarda katalogun basımı gerçekleşemedi.

 

Yurtdışında koleksiyoner fuarlarına da katıldınız, hem de tek Türk olarak, biraz da ondan bahsedebilir misiniz?

Daha sonra, her yıl Paris’in banliyölerinden Houilles kentinde her yıl Ocak ayı sonunda, tüm Dünyadan satıcı ve koleksiyoncuların katıldığı ve 2 tam gün boyunca süren SIT fuarlarına Türkiye’den tek kişi olarak katılmaya başladım. Bu yol ile hem fazla kartlarımı satmak, elime geçen para ile eksik kartlarımı almak, Türk telefon kartlarını diğer koleksiyonerlere tanıtarak onların da biriktirmeye başlamalarını sağlamak, tüm Dünya’dan çeşitli ülkelerden koleksiyoner ve satıcılar ile tanışmak imkânına kavuştum. O günlerde en büyük satıcılardan İtalyan MV Cards firmasından gelen bir teklif üzerine, bilgiler benden, basım maliyetleri onlardan olmak üzere Daniele Pitarresi ile ilk Türk Telefon Kartları katalogunun 2002 yılında İtalya’da basılmasını sağladık (link: http://www.turkcards.com/katalog.html). Bunu Türkiye’de 2004 ve 2010 yıllarında basılan kataloglar takip etti).

 

Bu arada cep telefonları sizin gibi koleksiyonerleri üzmüştür, değil mi?

Evet, Dünya’da GSM cep telefonlarının 1993’lerden itibaren yaygın şekilde kullanımı, zaman içerisinde telefon kartları ile konuşmanın gittikçe azalmasına ve çoğu ülkede artık ankesörlü telefonların tamamen kalkarak kart servislerinin kapanmasına neden oldu. İnternet sistemleri üzerinden ses haberleşmesinin de ücretsiz olması, telefon kartlarının üretimine son darbeyi vurdu. Öncelikle yurt dışında başlayan düşüş trendi ve birçok koleksiyonerin hobiyi  bırakması, maalesef zaman içerisinde ülkemizde de çeşitli nedenler ile telefon kartı koleksiyonerlerinin sayısının gittikçe azalmasına neden oldu. 10 yıl önce 30–35 kolleksiyonerin katılımı ile yaptığımız aylık İstanbul toplantılarımıza son 1-2 yıldır sadece 4-5 kişi ile devam etmeye başladık.

Dünyada telefon kartı biriktiren koleksiyonerlerin şu an için son durumu nedir?

Koleksiyonlarda, kişilerin tercihleri farklı farklıdır: Kimi, tüm ülkelerde yayınlanmış, tüm kartları toplamaya çalışır ki milyonlarca telefon kartı olduğunu ve bunların bazılarının özel çıkarılmış çok düşük tirajlarda olduğunu düşündüğünüzde, bu tür koleksiyonu tamamlamak imkânsızdır. O neden ile bazı koleksiyonerler, sadece bazı ülkelerin tüm çıkmış kartlarını ve versiyonlarını toplamaya çalışır, kimileri ise kendilerine bazı temalar seçerek sadece bu temaya sahip telefon kartlarını toplamaya çalışır (örneğin, Disney, trenler, uçaklar, kediler vs..) . Ben Türkiye başta olmak üzere bazı ülkelerin koleksiyonlarını yapmaya çalıştım. Bunların önce gelenleri Türkiye, İsviçre, Danimarka, Norveç telefon kartlarıdır. Temalarda ise kelebekler, Coca-Cola, Disney, Uzay Çalışmaları gibi konulara öncelik verdim. Bir sayı vermem çok zor, 6.000 – 7.000 kart arasında tahmin ediyorum ancak sayı, koleksiyonun değeri hakkında bir gösterge değil. İstenirse, bir yıl içerisinde koleksiyondaki kart sayısını 100.000’in üzerine çıkarmak mümkündür. Önemli olan, koleksiyonun niceliğinden çok niteliğidir.

Bunları bir yerde topluca sergilemeyi düşünüyor musunuz? Ya da bir müzeye bağış yapmak vb gibi?

Bir kaç yıl öncesine kadar, koleksiyonumun tamamını olmasa da çeşitli koleksiyoner dostlarımız tarafından oluşturulan Collection Club bünyesinde yapılan sergilere, konu ile ilgili kartlarım ile katıldım. Topluca sergilemesi, benim için hem zaman, hem de maddi olarak zorlayıcı olacaktır. Bu kartların değerini bilecek bir müzeye bağışlamayı elbette düşünürüm ama bilgi edinmek açısından hiçbir zaman yardımını görmediğim Türk Telekom müzesine asla… Zaten Türkiye’de telefon kartı koleksiyonerliğini öldüren en büyük etken, bu kartların tasarım ve üretiminin PTT’nin elinden alınarak Türk Telekom’a verilmesi olmuştur. Türk Telekom, PTT’nin filateli de olduğu gibi bir koleksiyonerlik bilgisinden ve bilincinden çok çok uzak olduğu için, bu husus üretmiş oldukları kartların hem tasarımına, hem de kalitesine yansımıştır. Özellikle 1995–2000 yılları arasında Türk Telekom tarafından üretilen telefon kartları için Dünyanın en kalitesiz ve tasarım yoksunu kartları diyebilirim.

 

Şu ana kadar yurtiçi ya da yurtdışından görmek için gelenler oldu mu ya da maddi anlamda satın almak isteyenler oldu mu?
Yurt içinden birçok arkadaşım, telefon koleksiyonumu görmek amacı ile beni ziyaret etti. Yurt dışındaki kişiler ise, web sitemdeki resimlerden takip ediyorlar. Maddi anlamda tüm koleksiyonu satmanız mümkün değil, çünkü şimdiye kadar 1000 farklı kart yayınlandı ise, bunların 950 – 970 tanesi bu kişilerde zaten var. Asıl önemli ve değerli olan, geride kalan ve bulunmayan az sayıda olan kartlardır. O neden ile tüm koleksiyonu satamazsınız veya alacak birini bulamazsınız.

Koleksiyonunuzda özellikle hangi konularla ilgili kartlar bulunuyor?

Başlangıçta ben de her koleksiyoncu gibi büyük bir açlık içindeydim ve ayrım yapmadan elime hangi telefon kartı geçerse geçsin topluyordum. Ama zaman içerisinde bütün dünyada milyonlarca çeşit telefon kartı üretildiğini ve bunların hepsini elde etmenin imkansızlığını gördükçe belirli konulara ve ülkelere ait telefon kartlarını toplamaya başladım. Bunlardan ilki doğal olarak Türkiye’de üretilmiş olan her tür telefon kartı. Ülke olarak İsviçre, Norveç ve Danimarka kartlarını toplamaya çalışıyorum. Tematik konuda ise en büyük favorim üzerinde kelebek resimleri bulunan kartlar. Şu anda koleksiyonumda 80 farklı ülkeden 700 civarında farklı kelebek konulu telefon kartım var ve bu alanda dünyadaki diğer telefon kartı koleksiyoncuları tarafından bilinen bir ismim var. Web sayfamda koleksiyonumdaki tüm kelebek konulu telefon kartlarını sergilemeye çalışıyorum.

Başka kartlar da var mı topladıklarınız arasında?

Diğer topladığım konular ise: Kuşlar, vahşi hayvanlar, trenler, uçaklar, Noel Baba, Coca-Cola ve Disney konulu kartlar. Ayrıca her tür kullanılmış kredi, ATM ve mağaza kartlarını da topluyorum. Ülkemizin telefon kartlarını, mümkün olduğunca güncel tutarak web sayfamda Türk ve yabancı koleksiyonculara tanıtmaya çalışıyorum ve on-line bir katalogda derliyorum. Birçok yabancı koleksiyoncu, web sayfamı Türk telefon kartları için referans kaynak olarak kullanıyor ve burada belirtilen katalog numaralarını kullanıyorlar.

Koleksiyonda en değerli olan kartlar hangisi ya da hangileri…

Netaş firması tarafından 25–28 Kasım1993’te Hilton Convention Center’da yapılan Komünikasyon ‘93 fuarında  promosyon amaçlı olarak dağıtılmıştır. Bu kartlar ile fuar alanı içerisindeki telefonlardan dışarısı ile görüşme yapılabilmiştir. Aşağıda bu kartın ön ve arka yüzlerinin resimleri görülmektedir:

Bunlar dışında yine test ve deneme amaçlı nadir birçok kart bulunmaktadır.