Sinemadan Daha Ötesi: Yazlık Sinemalar

1970’li yıllarda İstanbul’a geldiğimde yazlık sinemalar vardı. O zaman televizyonlar yeni yeni evlerde yer buluyordu. Halkın çoğunluğu film izlemek için yazlık sinemalara akın ediyordu. Sinema deyince aklınıza hemen karanlık, devasa bir salon ve göz hareketlerinin ekranı takip etmeye yetmediği boynunuzu da kullanarak seyrettiğiniz, kulakları ağrıtan hoparlörler ve en önemlisi de sizi gerçeklikten koparan sinemalar gelmesi. Çünkü yazlık sinemalar hem teknik açıdan hem de sosyal açıdan bugünün sinemalarından çok farklıydı. İşte detaylar ve bulabildiğimiz Fatih ilçesindeki bazı yazlık sinemaların bugünkü hali:
Yazlık sinemalarda devasa hoparlörler yoktu. Kimi zaman sandalyelere dizilmiş seyirciler güldüğünde filmin sesi bile duyulmuyordu. Ekran çok da büyük değildi. O yüzden iyi yeri kapabilmek için çaba sarf edilirdi. İnsanlar ellerinde yemişleri ile film seyrederken bir çocuk ağlaması duyabiliyor, “anne sıkıldım beeen” sesi işitebiliyordunuz. Bazen biletçi parası çıkışmayanlara indirim yapıyor, evlerinin pencerelerinden izleyenlere bedavacılar diyerek takılıyordu. Bazen hızla gelen bir yaz yağmuruna karşı tedbirsiz kalabiliyordunuz. En önemlisi de zaman bilincimiz kaybolmuyordu. Yani şimdiki sinemalara girdiğimizde dışarda saatin kaç olduğunu gece mi gündüz mü olduğunu unuttuğumuz gibi zaman bilincimizi kaybetmiyorduk…

İşte bütün bunlar yazlık sinemaların eksikleriydi. Acaba gerçekten eksik mi? Şimdi gittiğimiz sinema salonlarının kulak ağrıtan hoparlörleri daha mı güzel? Yahut kimsenin kimseyi göremediği karanlık ve kasvetli salonlar mı daha güzel? Kısaca bizi hayattan, gerçeklikten koparan sinemalar daha mı güzel?

Oysa sinema bir sanat dalıdır. Sanat da hem sahibinin hem de sevenlerinin kendi içerisine yolculuk yapmasına vesile olan bir hakikat anahtarıdır. Peki biz şimdiki sinema salonlarında kendimize mi yolculuk yapıyoruz, ekrana mı? İşte yazlık sinemaların en büyük farkı buradaydı. Bizlere sanatı, gerçeklikten dış dünyadan kopmadan sunuyor ve gerçek maksadımız olan içimize doğru yahut komşumuzun kalbine doğru bir yolculuğa anahtar oluyordu.
Anadolu’nun bir çok ilçesinde belki yazlık sinemalar devam ediyordur fakat İstanbul’da maalesef kalmadı neredeyse. Var mıydı? Elbette vardı… İşte Fatih’teki yazlık sinemalar:

  • Balat Çiçek: Vodina Caddesinde…
  • Balat Mehtap: Hacı İsa Mektep Sokak, No: 9. Yerinde aynı adlı otopark var.
  • Balat Milli, Vodina Caddesinde,
  • Balat Sur, Atik Mustafa Paşa Mah, Esnaf Lonca Caddesindeydi. Yerinde apartman var.
  • Balat Sümer, Molla Aşkı Mahallesi, Molla Şakir sokağı, Ulubatlı Hasan İlköğretim Okulu yanında. Perdenin bir bölümü çökmüş, boş olarak duruyor.
  • Dikilitaş Bahar
  • Dikilitaş Sipahi
  • Fatih Balipaşa Caddesi Bahçe (Yavuz Bahçe?)
  • Fatih Haydar Yokuşu Bulvar, Fatih Haydar olarak da biliniyor. Yerinde işhanı var.
  • Fatih Sofular Emek
  • Karagümrük Aysu, Otopark olarak kullanılıyor.
  • Karagümrük Çiçek, Yerinde Bim Market ve araba garajı var.
  • Karagümrük Stad, Edirnekapı Vefa Stadı’nın girişinde sağda, Vefa Spor Klübünün bahçesi olarak kullanılıyor.
  • Karagümrük Uzunbahçe, 1930’da açıldı.
  • Kocamustafapaşa Erten, Yerinde apartman var.
  • Kocamustafapaşa İstanbul Bahçe
  • Kocamustafapaşa Kral, Yerinde market var.
  • Kocamustafapaşa Merih, Yerinde apartman var.
  • Kocamustafapaşa Sayanora, Yerinde pasaj var.
  • Kocamustafapaşa Zafer
  • Kumkapı Azak, Hazreti Ömer’in Adaleti (Cüneyt Gökçer, Ünsal Emre).
  • Kumkapı İnci
  • Kumkapı Işık
  • Malta Lüks, Yavuzselim Lüks olarak da biliniyor. Fatih-Yavuzselim, Fevzi Paşa Caddesindeki Fatih Emniyet Müdürlüğünün arkasındaki sokaktaydı. Otopark olarak kullanılıyor, makine dairesi ve briketten duvar perdesi duruyor.
  • Malta Madalyon, Fevzipaşa caddesi üzerindeki iki katlı binanın giriş katından koridorla geçilirdi, apartmanların arka tarafında büyük bir bahçeydi. Otopark olarak kullanılıyor.
  • Şehremini Akgün
  • Şehremini Saray
  • Şehremini Umut Bahçe, Pazartekke, İETT garası arkasındaydı.
  • Şehremini Zafer
  • Şehzadebaşı Kısmet
  • Vatan Caddesi Akasya, Taşkasap Akasya olarak da biliniyor. Yerinde apartmanlar var.
  • Yedikule Hürriyet

Kaynak: https://sadibey.com/2006/08/06/yildizlarin-altinda/#.XouQBC-xtQI