Türk iktisat tarihine ışık tutan bir müze

Fahri Sarrafoğlu

Sirkeci’de, Yenicami’nin hemen arkasındaki tarihi İş Bankası binasında artık “iktisat tarihimizi” gezerek görebileceksiniz… Türk ekonomisinin nereden nereye geldiğini görmek isteyenler için Türkiye İş Bankası Müzesi, vakti olanların mutlaka gezmesi gereken bir müze özelliğini taşıyor.

CUMHURİYET VE İKTİSADİ YAŞAM ANLATILIYOR
 Müze müdürü Necdet Tanrıkulu müzede, bankanın tarihiyle Cumhuriyet’in tarihinin de anlatıldığını vurgulayarak şunları söyledi: “Çünkü biri 1923’te diğeriyse 1924’te kuruluyor ve beraber gidiyorlar. Mesela ülkenin farklı yerlerinden insanlar şube açılmasına yönelik mektuplar yazmış. Fotoğraflar var, halk toplanmış ellerinde ‘İş Bankası istiyoruz’ diye pankartlar taşıyor. Dolayısıyla bu müze aynı zamanda Cumhuriyetin de tarihi müzesi.”
Müze Müdürü Necdet Tanrıkulu ile müzenin tarihi ve müzede yer alan özel eşyalarla ilgili sorular sorduk. Tanrıkulu’nun verdiği cevaplar şöyle:

Müzeyi tanıyabilir miyiz?

Türkiye İş Bankası Müzesi, İş Bankası’nın ve Cumhuriyetin iktisat tarihine ışık tutan bir kurum tarihi müzesidir.

Cumhuriyetin ekonomik ve toplumsal hayatında çok önemli bir yere sahip olan İş Bankası, bugüne kadar obje, belge, film ve fotoğraflarla ciddi bir arşivi koruyup bugünlere kadar taşıma iradesini gösteren nadir kurumlardan biridir. Bu nedenle İş Bankası Müzesi’nin, son yıllarda Türkiye’de yaygınlaşan kurum müzelerinin Türkiye’deki en güzel örneklerinden biri olduğunu düşünüyoruz.

 Özellikle bu tarihi bina hakkında kısa bilgi alabilir miyiz?

Müzemizin binası İş Bankası’nın İstanbul’daki ilk şubesinin binası olup, 1892 yılında İstanbul Postanesi olarak hizmet vermek üzere inşa edilmiştir. İstanbul Postanesi 1909 yılında yapımı biten Sirkeci’deki Büyük Postane’ye taşınınca bu bina Paket Postanesi olarak hizmet vermiş ardından da 1907 yılında kurulan İtibar-ı Milli Bankası’na ev sahipliği yapmıştır. 1927 yılında İş Bankası ile İtibar-ı Milli Bankası’nın birleşmesi kararı alınınca çeşitli tadilatlarla üzerine bir kat eklenerek İş Bankası’nın İstanbul’daki ilk şubesi olarak hizmet vermeye başlamıştır.2004 yılına kadar banka şubesi olarak kullanılan bina, aynı yıl orijinaline dönüştürülerek üstteki katlar kaldırılmıştır.

 

Ne zaman müze haline getirildi bina?

 

2005 yılında binanın Türkiye İş Bankası Müzesi olarak açılması için çalışmalar başlamış, binanın banka şubesi olarak kullanılmaya başladığı dönemlerdeki orijinal yapısına ait sabit mobilyalar ve detaylar olduğu gibi muhafaza edilerek, müze işlevinin gerektirdiği iklimlendirme, güvenlik ve aydınlatma sistemleri eklenmiştir.

 

Bodrum katta bulunan Ana Kasa ve Kiralık Kasa Daireleri sergilemeye açılmak üzere düzenlenmiş, arşiv olarak kullanılan depolardan biri koleksiyonun saklanması için hazırlanırken, diğeri müze toplantılarının ve film gösterimlerinin gerçekleştirilmesi için 50 kişilik bir salona dönüştürülmüştür. Binanın giriş katı, banka şubesi kullanımına tamamen sadık kalınarak bankoları ve kasalarıyla sergi alanı olarak tasarlanmıştır.

Müzenin bölümleri hakkında da bilgi verebilir misiniz?

 Müzemiz birinci kat, giriş kat ve bodrum katlardan oluşmaktadır. Her bir katlarda ayrı ayrı salonlar bulunmaktadır… Salonlarda yer alan kompozisyonlar ise şöyle:

 

 

Birinci katı

Salon 1 (Kurtuluştan kurtuluşa 1924–1929)

Salon 2 (Evimizin kasası, iş kumbarası)

Salon 3 (Küçük tasarruflar, büyük yatırımcılar)

Salon 4 (Ana dilde sigortacılık)

Salon 5 (Camdan cama katanlar)

Salon 6 (İş’i büyüten şubeler)

Salon 7 (Tarihi misyon: Toplumsal sorumluluk)

Salon 8 (Elektronik bankacılığın öncüsü (1980-Bugün))

İdari ofisler

WC

Atatürk salonu

 

Giriş katı

 

Salon 10 (Kurumsal bir aile fotoğrafı)

Salon 9 (İstanbul’daki ilk şube)

Süreli sergi alanı

Engelli asansörü

Danışma

 

Bodrum katı

 

Işık koridoru

Ana kasa dairesi

Kiralık kasa dairesi

 

Müze’de bulunan önemli eşyalar, tarihi eserler hakkında bilgi alabilir miyiz, özellikle dünyaca ses getiren veya manevi değeri çok yüksek eşyalar hakkında bilgi alabilir miyiz?

 

Müzemizde tarihe tanıklık eden belgeler, bankada zaman içinde kullanılmış ve döneminin en ileri teknoloji ürünü olan bankacılık araç – gereçleri ve kumbaralar sergileniyor. Ayrıca reklam ve diğer filmlerle fotoğraflardan oluşan koleksiyon da tematik ve kronolojik bir düzende yer alıyor.

 

  Müzede Ulu Önder Atatürk’le ilgili herhangi bir eşya var mı?

 

Müzemizde Ulu Önder Atatürk’e ait, bizim için manevi değeri çok yüksek olan belge ve nesneler Atatürk Salonu’nda yer alıyor. Burada Ulu Önder Atatürk’ün yurtdışında açılan Hamburg ve İskenderiye şubelerine ithafen imzaladığı 2 adet yağlıboya tablosunun yanı sıra farklı ressamlar tarafından yapılmış yağlıboya tabloları da bulunuyor. Aynı salonda kendisine ait diğer eşyaların yanında Atamızın Ankara şubemizi ziyareti sırasında imzaladığı yevmiye defteri ile Bankamızdaki 2 numaralı hesabının özeti ve namına yazılmış, arkası imzalı İş Bankası hisse senedi de sergilenenler arasında yer alıyor.

 

Şu ana kadar ne kadar gezen kişi sayısı ne kadar oldu?

 

Müzemizi açıldığından bu yana 5 yılı aşkın süre içinde yaklaşık 300.000 yerli ve yabancı ziyaretçi gezdi. Bu süre içinde tematik sergiler, çocuklarda finansal farkındalık yaratmak üzere hazırlanan atölye çalışmaları, söyleşiler ve film gösterimleri gerçekleştirdik.

 

Müzemiz pazartesileri hariç haftanın her günü 10.00–18.00 saatleri arasında ücretsiz olarak ziyarete açıktır. Müzemizde zaman zaman sergiler olmaktadır…Bu tür sergi ve müze ile ilgili bilgileri www.muze.isbank.com.tr adresinden öğrenebilirsiniz…